بازی فکری در خانه؛ 15 فکر جدید

گاهی اوقات سرگرم کردن کودکان و نوجوانان در خانه کار سختی به شمار می‌رود. چگونه می‌توان در حین آموزش مهارت‌هایی که برای موفقیت نیاز دارند، تمرکز کامل آن‌ها را نیز به دست آورد؟ چگونه می‌توان آموزش‌های مهم را به فرزند خود یاد دهید بدون آن که کسل شده و حواسش پرت شود؟ آیا بازی فکری در خانه راهکار مناسبی است؟

انجام بازی فکری در خانه یکی از بهترین اشکال یادگیری بوده که مبتنی بر آموزش غیرمستقیم است. این بازی‌ها نه تنها کودکان،‌ بلکه نوجوانان را نیز سرگرم خواهد کرد. علاوه بر سرگرم شدن باعث می‌شود تا خلاقیت آن‌ها شکوفا شده و بتوانند این خصلت مهم را در دیگر بخش‌های مهم زندگی به خصوص درس‌ها به کار بگیرند.

بازی فکری چیست؟

 قبل از اینکه انواع بازی در خانه را به شما معرفی کنیم ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که بازی‌های فکری واقعا چه چیزی هستند. اگر به سراغ لغت نامه بروید می‌گوید که بازی فکری مساله و معمایی بوده که یافتن پاسخ آن دشوار است، با این حال بسیاری از افراد از تلاش برای پیدا کردن جواب آن لذت می‌برند.  

بازی فکری در خانه نوعی پازل بوده که به اشکال مختلفی وجود دارد. این بازی‌ها اغلب به شکل معما، سوال یا یک فعالیت ارائه شده و برای حل کردن آن نیاز به کمی قدرت ذهنی دارید. توجه به این نکته بسیار مهم بوده که باید بازی متناسب با سن کودک را در اختیار او قرار دهید زیرا در صورت سخت بودن بازی، ممکن است از انجام آن خسته شود. در زیر به معرفی برخی از بازی‌ها فکری می‌پردازیم که می‌توانید در خانه به راحتی آن‌ها را انجام دهید.

۱٫ معماها

یکی از انواع بازی فکری در خانه، معماها بوده که اغلب سوالات یا جملات گیج کننده بوده که برای حل آن‌ها نیازمند تفکر خلاقانه هستید. برای پیدا کردن انواع معما می‌توانید از مجلات، روزنامه‌ها و یا اینترنت استفاده کنید. کافیست نوع معمای مورد نظر خود را در اینترنت جستجو کرده و با صدها نمونه مختلف آشنا شوید.

این معماها می‌توانند هم به صورت تصویری بوده باشند و هم به صورت سوالی، که هرکدام از آن‌ها نیز رده بندی سنی خاص خود را خواهند داشت. اگر با کودک کم سن و سال خود مشغول بازی معماها هستید شاید بهتر باشد به سراغ آن‌هایی بروید که تصویری هستند. اگر هم قصد انجام بازی برای نوجوانان را دارید می‌توانید از سوالات سخت‌تر و پیچیده‌تر استفاده کنید.

۲٫ بازی با کلمات

این مدل بازی برای کودکانی که به تازگی به مدرسه رفته‌اند انتخاب بسیار خوبی خواهد بود. یکی از این دست بازی‌های با کلمات به این صورت بوده که مجموعه کلماتی را به کودک داده و از او می‌خواهید تا کلمات مرتبط با هم را پیدا کند.

یکی دیگر از بازی‌هایی که با کلمات می‌توانید انجام دهید این است که حروف کلمات درهم ریخته را به آن‌ها داده و از فرزندان خود بخواهید تا با آن‌ها کلمات معنی‌دار بسازند. این مدل بازی را روی تبلت و گوشی موبایل هم می‌توانید داشته باشید اما توصیه می‌شود تا به جای آن به سراغ نمونه‌های کاغذی بروید.

۳٫ تفکر جانبی

این بازی‌ها اندکی پیشرفته‌تر بوده ولی می‌تواند توانایی‌هایی را در کودک تقویت کند که در آینده برای حل مشکلات بسیار بزرگ‌تر مورد استفاده قرار گیرد. در این بازی فکری در خانه نیاز است تا شما به عنوان والد، مدیریت بازی را به دست گرفته و در زمان‌های مناسب کودکان را راهنمایی کنید.

یکی از مشهورترین مثال‌های بازی از نوع تفکر جانبی مثال کشاورزی بوده که در حال سفر با یک مرغ، یک روباه و یک کیسه لوبیا است. این کشاورز در مسیر خود به یک رودخانه برخورد می‌کند. برای عبور از روی آن،‌ قایقی فقط با دو ظرفیت دارد. پس در هربار عبور باید یکی از این سه چیز را با خود حمل کند. اگر روباه را عبور دهد، مرغ لوبیاها را می‌خورد. اگر لوبیا را به همراه خود از رودخانه عبور دهد، روباه اقدام به خوردن مرغ می‌کند. پس کودک شما باید بهترین راه حل را برای این مساله پیدا کند.

۴٫ الگو یابی

این بازی اخیرا در شبکه‌های اجتماعی نیز محبوب بوده است. الگو یابی به این شکل بوده که شما باید از روی تصویر یا حروف پیش روی خود برخی اعداد را محاسبه کنید. نمونه تصویری آن برای کودکانی که در مقطع دبستان تحصیل می‌کنند می‌تواند باعث تقویت قدرت ریاضی شود.

۵٫ پیدا کردن تفاوت‌های تصویر

یکی از تفریحات مفید ما از کودکی بازی پیدا کردن تفاوت‌های دو تصویر بوده است. این بازی هنوز هم جالب بوده و می‌تواند هم از جانب کودکان و هم برای نوجوانان جالب باشد. هرچه سن کودک شما بیشتر باشد توصیه می‌شود که تصاویر انتخابی سخت‌تر باشند.

۶٫ معما‌های حدسی

پازل‌های حدسی یک نوع بازی فکری در خانه بوده که شما باید با استفاده از تصاویری که مقابل شما قرار داشته پاسخ را حدس بزنید. این دسته بازی‌ها به مراتب برای کودکان سخت‌تر بوده و پیشنهاد می‌شود تا برای سرگرم کردن نوجوانان در خانه مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال در تصویر زیر پاسخ معمای حدسی، Top Secret است.

۷٫ توهمات تصویری

این بازی در خانه به این صورت بوده که برخی تصاویر را به فرزندان خود نشان داده و از آن‌ها می‌خواهید تمام اشکالی که در تصویر می‌بینند را به شما نشان دهند. مثلا در نگاه اول یک فیل را می‌توان مشاهده کرد، اگر به تصویر دقیق‌تر نگاه کنید می‌توانید برخی حیوانات دیگر را نیز در تصویر کشف کنید.

۸٫ بازی تست استروپ

اثر استروپ در دهه ۱۹۳۰ توسط جان ریدلی استروپ کشف شد. در طول این بازی، لیستی از نام رنگ‌ها به شما داده می‌شود که هر کلمه رنگ متفاوتی با آن چه توصیف می‌کند را دارد. مثلا کلمه “قرمز” به این شکل نشان داده می‌شود. شما باید بتوانید رنگ کلمات را بدون اشتباه بیان کنید.

۹٫ اسم و فامیل

این بازی قدیمی و سنتی را کسی نیست که نشناخته یا تا کنون بازی نکرده باشد. اگر فرزندان شما سواد خواندن و نوشتن دارند، این بازی می‌تواند دامنه اطلاعات عمومی آن‌ها را افزایش دهد. پیشنهاد می‌شود بازی را در ابتدا با حروف ساده‌تر مانند الف شروع کنید.

۱۰٫ پانتومیم

بازی پانتومیم یک بازی جهانی بوده و همه افراد در سنین مختلف آن را انجام می‌دهند. قانون بازی این بوده که باید بدون حرف زدن بتوانید برخی کلمات را بازی کرده و هم تیمی‌هایتان آن را حدس بزنند. در برخی مواقع این بازی را با کشیدن نقاشی روی تخته هم انجام می‌دهند.

۱۱٫ بازی‌های حسی

این بازی‌ فکری در خانه به قدری ساده و جذاب بوده که با اولین امتحان، کودک شما طرفدار آن خواهد شد. بازی‌ حسی به این صورت بوده که باید چشم‌های شخص شرکت کننده بسته بوده و با دست بتواند اجسام مختلف را لمس کند. هر فردی که تعداد حدس‌های درست بیشتری داشته باشد، برنده بازی خواهد بود.

۱۲٫ دوز

بازی دوز را می‌توانید در خانه با یک قلم و تکه‌ای خودکار هم انجام دهید. جدول بازی ۳*۳ بوده و فردی برنده است که بتواند یکی از سطر یا ستون را با اشکال خود پر کند. مدل‌های مختلف این بازی هم بوده که نوع جدول و اشکال مختلف می‌شوند. این بازی‌ها بیشتر در آسیای شرق محبوب بوده اما تمرین بسیار خوبی برای ذهن است.

۱۳٫  شطرنج

بر هیچکسی پوشیده نیست که بازی شطرنج قدمتی چند هزار ساله دارد. این بازی فکری را می‌توانید در خانه و با ساده‌ترین وسایل هم آماده کنید فقط کافیست تا قوانین بازی را بلد باشید. از آن جایی که شطرنج نسبتا بازی سختی به شمار می‌رود، توصیه می‌شود تا با نوجوانان آن را بازی کنید.

۱۴٫ جابجایی اشیا

یکی از انواع بازی فکری در خانه جابجایی اشیا است. نحوه انجام بازی هم به این صورت بوده که بازیکن باید اتاق را ترک کند. سپس یک وسیله در اتاق جابجا شود، دوباره که بازیکن به اتاق بازگشت باید تواند جای وسیله جابجا شده را حدس بزند.

۱۵٫ جدول

یکی از بازی‌های مناسب فکری که می‌توانید نه تنها در خانه بلکه در همه‌جا آن را انجام دهید جدول است. جدول‌ها می‌توانند هم به صورت کلمات متقاط باشند، هم عددی و هم جدول شرح در متن. انتخاب نوع جدول باید براساس روحیات و سن بازیکن انجام شود. یکی از انواع جدول، سودوکو بوده که جدول اعداد متقاطع است

فواید انجام بازی فکری در خانه برای کودکان

مطالعات گسترده‌ای روی کودکان شش تا ۱۲ ساله انجام شده و طبق آن کودکانی که به صورت مرتب بازی‌های فکری انجام می‌دادند، دامنه توجه و حل مساله بیشتری نسبت به دیگر کودکان داشته‌اند. بازی‌های فکری می‌توانند باعث تقویت مهارت‌های حل مساله و تفکر انتقادی در کودک شده و او را تشویق کند تا در برخورد با مسايل دیدگاه‌های جدیدی داشته باشد.

همچنین کودکانی که با دوستان، خواهر و برادر یا والدین خود بازی‌های فکری انجام می‌دهند نه تنها مهارت‌های ارتباطی و تیمی بهتری داشته، بلکه توانایی‌های شناخته مانند حافظه و سرعت عکس العمل بیشتری خواهند داشت.

سخن آخر برای علاقمندان به بازی فکری در خانه

درست است که در دسترس بودن گوشی موبایل و تبلت باعث شده تا کودکان به بازی‌های فکری توجه کمتری نشان دهند، اما این وظیفه والدین و معلمان بوده تا بتوانند از سنین کم افراد را با این بازی‌های فکری عادت دهند. فواید انجام بازی‌ در خانه بسیار بیشتر از فعالیت‌های انفرادی با گوشی و تبلت خواهد بود. البته فراموش نکنیم که انجام بازی‌های فکری می‌تواند برای والدین زحمت بیشتری داشته باشد اما نتیجه آن بسیار سودمند خواهد بود. می‌توانید برای آشنایی با بازی‌های بیشتر در وب سایت تایم فور فان جستجو کرده و علاوه بر بازی‌های فکری، به دنبال بازی‌های هیجانی هم باشید.